Master Painters

Ο Αμεντέο Μοντιλιάνι είναι ένας από τους πιο πρωτότυπους προσωπογράφους της ιστορίας της ζωγραφικής, που θεωρείται όμως καταραμένος ζωγράφος, λόγω της θυελλώδους ζωής του και του πρώιμου θανάτου του. Το ψευδώνυμό του ήταν Μοντί, ένα προφανές λογοπαίγνιο αφού το γαλλικό maudit (μοντί) σημαίνει «καταραμένος».

Στην ιστορία της τέχνης, ο Πάμπλο Πικάσο είναι ένας γιγαντιαίος «σεισμός» με αέναο απόηχο. Με την πιθανή εξαίρεση του Μικελάντζελο (ο οποίος εστίασε τις μεγαλύτερες προσπάθειές του στη γλυπτική και την αρχιτεκτονική), κανένας άλλος καλλιτέχνης δεν είχε τέτοιες φιλοδοξίες όταν εισήγαγε τα έργα του στην ιστορία της τέχνης. Ο Πικάσο ήταν αυτός που δημιούργησε την avant-garde. Ξεπέρασε την πρωτοπορία, αλλά και όλους τους προηγούμενους.

«Ο Πωλ Σεζάν είναι ο πατέρας όλων μας». Αυτό το διάσημο απόφθεγμα έχει αποδοθεί τόσο στον Πικάσο όσο και στον Ματίς, αλλά καμία σημασία δεν έχει ποιος το είπε στην πραγματικότητα, αφού ταιριάζει και στις δύο περιπτώσεις. Ο Σεζάν, ενώ ζωγράφιζε επηρεασμένος από τους εκπρόσωπους και τις ιδέες του ιμπρεσιονισμού, άφησε πίσω του το ρεύμα αυτό και ανέπτυξε ένα νέο στιλ ζωγραφικής, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την άφιξη του κυβισμού και των υπόλοιπων πρωτοποριακών ρευμάτων του 20^ου αιώνα.

Λίγα ονόματα στην ιστορία της ζωγραφικής είναι πλέον τόσο διάσημα όπως αυτό του Βίνσεντ βαν Γκογκ, παρά την ανωνυμία και πλήρη έλλειψη αναγνώρισης που βίωσε όσο ήταν εν ζωή. Τα έργα του, έντονα και πολύ προσωπικά, αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες επιρροές στη μεταγενέστερη ζωγραφική του 20^ου αιώνα, ειδικά στον γερμανικό εξπρεσιονισμό.

Αν και ο τίτλος του “πατέρα της αφηρημένης τέχνης” έχει δοθεί σε αρκετούς καλλιτέχνες, από τον Πικάσο μέχρι τον Τέρνερ, λίγοι ζωγράφοι θα μπορούσαν να τον υποστηρίξουν επάξια όπως ο Καντίνσκι. Πολλοί καλλιτέχνες έχουν καταφέρει να ζωγραφίσουν τη συγκίνηση, αλλά πολύ λίγοι έχουν αλλάξει τον τρόπο που κατανοούμε την τέχνη. Ο Βασίλι Καντίνσκι είναι ένας από αυτούς.

Η σημασία του Κλοντ Μονέ στην ιστορία της τέχνης είναι μερικές φορές υποτιμημένη, καθώς οι φιλότεχνοι τείνουν να βλέπουν μόνο τη συγκλονιστική ομορφιά που προέρχεται από τους πίνακές του, αγνοώντας την περίπλοκη τεχνική και τη σύνθεση του έργου (κάτι που, ωστόσο, προκάλεσε κατά κάποιον τρόπο ο ίδιος ο Μονέ, όταν δήλωσε ότι «Δεν καταλαβαίνω γιατί όλοι συζητούν την τέχνη μου και προσποιούνται ότι την κατανοούν, λες και αυτό είναι αναγκαίο, όταν είναι απλά απαραίτητο κανείς να αγαπάει»). Τα πειράματα, όμως, του Μονέ, όπως και η μελέτη των αλλαγών της εικόνας ενός αντικειμένου κάτω από το φως της ημέρας, καθώς αυτό αλλάζει στη διάρκειά της, και η σχεδόν αφηρημένη απεικόνιση των Νούφαρων (Water Lilies) στον κήπο του, είναι σαφώς ένας πρόλογος στην τέχνη του 20^ου αιώνα.

Ο Εντουάρ Μανέ ήταν η απαρχή του ιμπρεσιονισμού, ένας επαναστάτης σε μια εποχή μεγάλων καλλιτεχνικών επαναστάσεων. Η αρκετά προκλητική του Ολυμπία (Olympia), αλλά και το Πρόγευμα στη Χλόη (Déjeuner sur l’Herbe), που απεικονίζουν τη γυμνή γυναικεία μορφή, άνοιξαν τον δρόμο για την εμφάνιση των μεγάλων δημιουργών του ιμπρεσιονισμού.

Η σημαντικότερη φιγούρα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού στην Αμερική είναι ο Τζάκσον Πόλοκ, ο οποίος δημιούργησε τα καλύτερα έργα του επινοώντας την τεχνική του dripping (μέθοδος του σταξίματος) μεταξύ 1947 και 1950. Μετά από αυτά τα συναρπαστικά χρόνια, συγκρίσιμα με την επιτυχία της μπλε περιόδου του Πικάσο ή των τελευταίων μηνών του Βαν Γκογκ στην πόλη Auvers της Γαλλίας, εγκατέλειψε το dripping, και τα τελευταία έργα του, μετά το 1951, διαφοροποιούνται και χαρακτηρίζονται από περισσότερο σκοτεινά χρώματα.

Ο Πολ Γκογκέν αποτελεί μία από τις πιο συναρπαστικές φιγούρες της ιστορίας της ζωγραφικής. Μεταβάλλοντας σημαντικά το ύφος της ζωγραφικής του, στράφηκε από τον ιμπρεσιονισμό (που πολύ γρήγορα εγκατέλειψε) σε έναν πολύχρωμο και έντονο συμβολισμό, όπως φαίνεται στους πολυνησιακούς πίνακές του. Τόσο ο Ματίς όσο και, γενικότερα, ο φωβισμός, δε θα μπορούσαν να γίνουν κατανοητά χωρίς τα έργα του Πολ Γκογκέν.

Λαμπρός και πολυσχιδής καλλιτέχνης, ο Άντι Γουόρχολ είναι πρωτοπόρος του κινήματος της ποπ αρτ (pop-art) και είδωλο της σύγχρονης τέχνης. Η σειρά των μεταξοτυπιών του που απεικονίζουν εικόνες των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ως μία νέα ερμηνεία της σειράς των νούφαρων του Μονέ ή του καθεδρικού ναού της Ρουέν) είναι ένα από τα ορόσημα της σύγχρονης τέχνης, με τεράστια επιρροή στην τέχνη της εποχής μας.

Οι κριτικοί της τέχνης τείνουν να θεωρούν τον Ανρί Ματίς ως τον μεγαλύτερο ζωγράφο του 20^ου αιώνα, που μόνο ο Πικάσο κατάφερε να ξεπεράσει, όσο υπερβολικό κι αν ακούγεται αυτό. Η σχεδόν καθαρή χρήση του χρώματος σε μερικά από τα έργα του επηρέασε έντονα πολλά από τα πρωτοποριακά έργα (avant-garde) μεταγενέστερων καλλιτεχνών. Η τεχνοτροπία του Ματίς είναι αυτή που χαρακτηρίζει το κίνημα των φωβιστών. Η θεματολογία του ήταν διανθισμένη συνήθως με έντονα, φωτεινά χρώματα και αποτελείται κυρίως από προσωπογραφίες, εσωτερικούς χώρους και θέματα νεκρής φύσης.

Πρωτεργάτης του ρεαλισμού, που συνέβαλε στη μετέπειτα εξάπλωση του ιμπρεσιονισμού, ο Γκυστάβ Κουρμπέ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους επαναστάτες στην ιστορία της ζωγραφικής, τόσο ως καλλιτέχνης όσο και ως κοινωνικός ακτιβιστής. Όπως ο Ρέμπραντ και άλλοι προκάτοχοί του, ο Κουρμπέ δεν επεδίωξε να δημιουργήσει την ομορφιά, αλλά πίστευε πως η ομορφιά ενός έργου επιτυγχάνεται όταν ο καλλιτέχνης απεικονίζει την πιο αγνή πραγματικότητα χωρίς κανένα τεχνητό μέσο.

Όπως και οι περισσότερες μεγαλοφυΐες, ο Ζουάν Μιρό είναι ένας μη ταξινομημένος καλλιτέχνης. Το ενδιαφέρον του για τον κόσμο του ασυνείδητου, όσων κρύβονται στα βάθη του νου, τον συνδέει με τον σουρεαλισμό, αλλά με ένα προσωπικό στιλ, μερικές φορές πιο κοντά στον φωβισμό και τον εξπρεσιονισμό. Τα σπουδαιότερα έργα του είναι αυτά της σειράς Αστερισμοί, που δημιουργήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’40.

Ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς ζωγράφους όλων των εποχών, χάρη, εν μέρει, στον συνδυασμό της διπλωματίας με τη ζωγραφική, που του επέτρεψε να ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη και να δεχθεί να αναλάβει παραγγελίες από πολύ πλούσιους και σημαντικούς πελάτες. Το έργο του εντάσσεται στην τεχνοτροπία του μπαρόκ, ενώ τα γυμνά του που απεικονίζουν το γυναικείο  σώμα προκαλούν θαυμασμό ακόμα και στις μέρες μας.

Σε μια περίοδο καλλιτεχνικών επαναστάσεων και καινοτομιών, λίγοι καλλιτέχνες ήταν τόσο σημαντικοί όσο ο Πολ Κλέε στη μετέπειτα διαμόρφωση της μοντέρνας τέχνης. Οι μελέτες χρώματος του Κλέε, που διδάσκονταν ευρέως στη Σχολή Μπάουχαους (Bauhaus School), είναι μοναδικές μεταξύ των καλλιτεχνών της εποχής του.

Κάπου ανάμεσα στον μοντερνισμό και τον συμβολισμό, εμφανίζεται ο Γκούσταφ Κλιμτ, ο οποίος ήταν ένας από τους κύριους εκπροσώπους της αρ νουβό (art nouveau). Υπήρξε από τους πρώτους που κατάφεραν να συνδυάσουν την εικονιστική με την αφηρημένη ζωγραφική. Τα σχεδόν αφηρημένα τοπία του τον καθιστούν πρόδρομο της γεωμετρικής αφαιρετικής τέχνης.

Ο πραγματικός Λεονάρντο ντα Βίντσι της βορειοευρωπαϊκής αναγέννησης ήταν ο Άλμπρεχτ Ντύρερ, ένας ανήσυχος και καινοτόμος ιδιοφυής καλλιτέχνης, αυθεντία του σχεδίου και του χρώματος. Είναι ένας από τους πρώτους καλλιτέχνες που απεικονίζουν τη φύση χωρίς τεχνητά μέσα, είτε στα ζωγραφισμένα τοπία του είτε στα σχέδια των φυτών και των ζώων του. Ο αστεροειδής 3104 Ντύρερ, που ανακαλύφθηκε το 1982, πήρε το όνομά του από αυτόν.

Τα τελευταία χρόνια η φήμη της Φρίντα Κάλο φαίνεται να έχει εμποδίσει ή επισκιάσει τη σπουδαιότητά της στην ίδια τη λατινοαμερικανική τέχνη. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1925, η Κάλο παραλίγο να χάσει τη ζωή της σε ένα τρομερό ατύχημα με λεωφορείο. Μολονότι δεν πέθανε, αυτή η βίαιη σύγκρουση είχε τρομερές συνέπειες, σπάζοντας την σπονδυλική στήλη, τη λεκάνη και το δεξί της πόδι. Μετά από αυτό το τραγικο γεγονός, οι αυτοπροσωπογραφίες της Κάλο μπορούν να θεωρηθούν ως σιωπηλοί, αλλά φοβεροί αναστεναγμοί.

Ο Ρόι Λίχτενσταϊν, μαζί με τον Άντι Γουόρχολ, θεωρείται η πιο διάσημη καλλιτεχνική φιγούρα της ποπ αρτ. Τα έργα του συχνά σχετίζονται με το ύφος των κόμικ, αν και ο Λιχτενστάιν απέρριψε αυτή την ιδέα-ερμηνεία.

Αν και ο Εντγκάρ Ντεγκά δεν ήταν ξεκάθαρα ιμπρεσιονιστής ζωγράφος, τα έργα του ενστερνίζονται τα ιδανικά αυτού του καλλιτεχνικού κινήματος. Ο Ντεγκά, αναγνωρισμένος ως αυθεντία της απεικόνισης της κίνησης του ανθρώπινου σώματος, ήταν κυρίως γνωστός για τις χορεύτριές του, που απεικόνισε σε πίνακες, χαρακτικά και γλυπτά.

Ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο θεωρείται ο πατέρας της μεταφυσικής ζωγραφικής, με μεγάλη επιρροή στο σουρεαλιστικό κίνημα.

Ο Έντουαρντ Χόπερ είναι ευρέως γνωστός ως ο ζωγράφος της αστικής μοναξιάς. Το πιο διάσημο έργο του, τα υπέροχα Νυχτοπούλια (Nighthawks), έχει γίνει το σύμβολο της μοναξιάς και της αποξένωσης της σύγχρονης βιομηχανικής εποχής στις μεγαλουπόλεις, ενώ είναι πια μια από τις πιο χαρακτηριστικές απεικονίσεις στην τέχνη του 20^ου αιώνα.

Ένας από τους πιο βασικούς εκπροσώπους του ιμπρεσιονισμού, ο Πιερ Ωγκύστ Ρενουάρ εγκατέλειψε γρήγορα το κίνημα για να επιδιώξει μια πιο προσωπική ακαδημαϊκή ζωγραφική.

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός επίσης με τo ισπανικό προσωνύμιο El Greco, ήταν ένας από τους πιο πρωτότυπους και συναρπαστικούς καλλιτέχνες της εποχής του, με μια πολύ προσωπική τεχνική, που θαυμάστηκε τρεις αιώνες αργότερα από τους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους.

O σκληρός και βίαιος Καραβάτζιο θεωρείται ο πατέρας της μπαρόκ ζωγραφικής, με τη θεαματική χρήση του φωτός και της σκιάς. Η τεχνική κιαροσκούρο του Κραβάτζιο, δηλαδή των έντονων αντιθέσεων μεταξύ φωτεινών και σκοτεινών σημείων, έγινε τόσο διάσημη που πολλοί ζωγράφοι άρχισαν να αντιγράφουν τα έργα του, δημιουργώντας το μοναδικό στιλ των Καραβατζιστών (Caravaggisti).

Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι θα είναι για πάντα γνωστός ως ο δημιουργός του πιο διάσημου έργου όλων των εποχών, της Gioconda ή αλλιώς της Mona Lisa. Είναι όμως κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Την ανθρωπιστική του ματιά, τη σχεδόν επιστημονική, τη συναντάμε την περίοδο της Πρώιμης Αναγέννησης (Quattrocento), ενώ την τεχνική του σφουμάτο (sfumato), που υιοθέτησε μοναδικά, ποτέ κανείς δεν μπόρεσε να τη μιμηθεί.

Η συναρπαστική χρήση του φωτός και των σκιών στα έργα του Ρέμπραντ φαίνεται να αντικατοπτρίζει τη δική του ζωή, μια ζωή κινούμενη από τη φήμη στη λήθη. Ο Ρέμπραντ είναι ο μαέστρος της ολλανδικής ζωγραφικής και, μαζί με τον Βελάσκεθ, είναι ο κύριος εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής ζωγραφικής του 17^ου αιώνα. Ο Ρέμπραντ θεωρήθηκε, κυρίως, ο σημαντικότερος ζωγράφος πορτρέτων όλων των εποχών, ένας καλλιτέχνης που δεν έδειχνε ποτέ έλεος όταν περιέραφε και απεικόνιζε τον εαυτό του.

Ο Ρενέ Μαγκρίτ αποτελεί μία από τις κορυφαίες μορφές του σουρεαλισμού, με επιρροές και από τον ντανταϊσμό. Τα φαινομενικά απλά έργα του είναι αποτέλεσμα ενός σύνθετου προβληματισμού, μέσα από τον οποίο επεδίωκε να αποκαλύψει τις πολλαπλές όψεις της πραγματικότητας, δημιουργώντας μία εξωπραγματική ατμόσφαιρα, με τη χρήση ονειρικών και υπερλογικών στοιχείων της πραγματικότητας και του κόσμου των ονείρων.

“Είμαι ο σουρεαλισμός!” φώναξε ο Σαλβαδόρ Νταλί όταν αποβλήθηκε από το σουρεαλιστικό κίνημα του Αντρέ Μπρετόν. Αν και η φράση αυτή ακούγεται υπερβολική (κάτι που δεν ήταν ασυνήθιστο για τον Νταλί), είναι γεγονός ότι οι πίνακές του είναι πλέον οι πιο διάσημες εικόνες του συνόλου του σουρεαλιστικού κινήματος.

Ο Φρανθίσκο Γκόγια είναι ένα αίνιγμα. Σε ολόκληρη την ιστορία της τέχνης, λίγες μορφές είναι τόσο περίπλοκες όσο ο καλλιτέχνης που γεννήθηκε στο Fuendetodos της Ισπανίας. Ευρηματικός και αόριστος. Ήταν μυστικιστής ζωγράφος και συχνά απεικόνιζε θρησκευτικά θέματα. Ήταν ο δημιουργός της ομορφιάς και του ερωτισμού της Γυμνής Μάγιας (Maja desnuda), αλλά και της φρίκης που βίωσε η ισπανική αντίσταση κατά του Ναπολέοντα στον πίνακα  Η 3η Μαΐου 1808 (El tres de Mayo de 1808) Ήταν ζωγράφος της λαδομπογιάς, της τοιχογραφίας, σκιτσογράφος και χαράκτης.